این وعده الهی نیز در موارد دیگر در قرآن کریم تنها در خصوص امام مهدی و یاران او در آخرالزمان آمده است.
ونرید ان نمن علی الذین استضعفوا فی الارض و نجعلهم الائمه و نجعلهم الوارثین. قصص آیه 5
وما اراده کرده ایم که بر مستعفین زمین منت گذاریم وآنان را رهبران زمین ووارثان زمین قرار دهیم.
 
ولقد کتبنا فی الزبور من بعد الذکر ان الارض یرثها عبادی الصالحون. انبیاء  آیه 105
وما بعد از کتاب ذکر در کتاب زبور نگاشتیم که زمین را باید انسانهای صالح با ارث ببرند.

وعد الله الذین آمنوا وعملواالصالحات لیستخلفنهم فی الارض کما استخلف الذین قبلهم ولیمکننلهم دینهم الذی ارتضی لهم.......  سوره نور آیه 55
خداوند به آنانیکه ایمان آورند وکارهای درست انجام دهند وعده داده است که آنانرا در زمین خلافت دهد آنسان که بر پیشینیان بخشیده بود.

بنا براین سوره مبارکه کهف با آن  دو خبر غیبی در آغاز این سوره  شروع میشود که از همان آغاز معلوم است که در این سوره قرار است مسائل مهمی مطرح شود.

بررسی مجموعه آیات قسمت دوم سوره کهف.
در قسمت بعدی به داستان اصحاب کهف پرداخته شده است. این قسمت از آیه 1 شروع میشود و به کلمه ثلاث  در آیه 25 خاتمه می یابد .
در این قسمت که جمعا 309 کلمه را شامل میشود، خداوند در ظاهر به داستان اصحاب کهف پرداخته اما در واقع خصوصیات حضرت مهدی را معرفی کرده است.
به این قسمت توجه کنید:
(18:09) ام حسبت أن أصحب الکهف والرقیم کانوا من ءایتنا عجبا
 (18:10)اذ أوى الفتیة إلى الکهف فقالوا ربنا ءاتنا من لدنک رحمة  ?   وهیئ لنا من أمرنا رشدا
 (18:11)فضربنا على ءاذانهم فی الکهف سنین  ?   عددا
 (18:12)ثم بعثنهم لنعلم أی الحزبین أحصى لما لبثوا أمدا  ?
 (18:13)نحن  ?   نقص علیک نبأهم بالحق إنهم فتیة ءامنوا بربهم وزدنهم هدى
 (18:14)وربطنا على  ?   قلوبهم إذ قاموا فقالوا ربنا رب السموت والأرض لن ندعوا من دونه إلها لقد قلنا إذا شططا
 (18:15)هؤلاء قومنا اتخذوا من دونه ءالهة لولا یأتون علیهم بسلطن بین فمن ? أظلم ممن افترى على الله کذبا
 (18:16)وإذ اعتزلتموهم وما یعبدون إلا الله فأوا? إلى الکهف ینشر لکم ربکم من رحمته ویهیئ لکم من أمرکم مرفقا
 (18:17)وترى الشمس? إذا طلعت تزور عن کهفهم ذات الیمین وإذا غربت تقرضهم ذات الشمال وهم فی فجوة منه ذلک من ءایت الله من یهد الله فهو المهتد ومن یضلل فلن تجد له ولیا مرشدا
 (18:18)وتحسبهم أیقاظا وهم رقود ونقلبهم ذات الیمین وذات الشمال وکلبهم? بسط ذراعیه بالوصید لو اطلعت علیهم لولیت منهم فرارا ولملئت منهم رعبا
 (18:19)وکذلک بعثنهم لیتساءلوا بینهم قال قائل منهم کم لبثتم قالوا لبثنا? یوما أو بعض یوم قالوا ربکم أعلم بما لبثتم فابعثوا أحدکم بورقکم هذه إلى المدینة فلینظر أیها أزکى طعاما فلیأتکم برزق منه ولیتلطف ولا یشعرن بکم أحدا
 (18:20)انهم إن یظهروا علیکم یرجموکم أو یعیدوکم فی ملتهم ولن تفلحوا إذا? أبدا
 (18:21)وکذلک أعثرنا علیهم لیعلموا أن وعد الله حق وأن الساعة لا ریب? فیها إذ یتنزعون بینهم أمرهم فقالوا ابنوا علیهم بنینا ربهم أعلم بهم قال الذین غلبوا على أمرهم لنتخذن علیهم مسجدا
 (18:22)سیقولون ثلثة رابعهم کلبهم ویقولون? خمسة سادسهم کلبهم رجما بالغیب ویقولون سبعة وثامنهم کلبهم قل ربی أعلم بعدتهم ما یعلمهم إلا قلیل فلا تمار فیهم إلا مراء ظهرا ولا تستفت فیهم منهم أحدا
 (18:23)ولا تقولن لشایء إنی فاعل ذلک غدا?
 (18:24)الا أن یشاء الله? واذکر ربک إذا نسیت وقل عسى أن یهدین ربی لأقرب من هذا رشدا
 (18:25)ولبثوا فی? کهفهم ثلث مائة سنین وازدادوا تسعا

در قالب این آیات شریفه خداوند متعال به مسائل زیر اشاره میکند:
1.امکان عمر طولانی انسان با قدرت الهی
2.خداوند می تواند بندگان خویش را از چشم دشمنانشان مخفی دارد وآنها را در کنف حمایت خود نگهدارد.
این دو مطلب همان نقاط مشترک بین اصحاب کهف و امام مهدی علیه السلام هستند که خداوند در قالب قصه اصحاب کهف در حقیقت خواسته اند جان مطلب را برسانند که امکان دارد انسان در مدت بسیار طولانی تحت حمایت خداوند قرار بگیرد وصدها سال متمادی همانگونه که با اصحاب کهف انجام شد. خداوند دراین داستان گذشته را به آینده پیوند زده اند و در قالب داستانی که در گذشته اتفاق افتاده است خواسته اند قضیه ای را که در آینده قرار است اتفاق بیفتد توجیه علمی و عملی کنند.

بررسی مجموعه آیات قسمت سوم سوره کهف.

قسمت بعدی که از کلمه ثلاث در آیه 25 شروع ودر آخرآیه 64 بپایان میرسد مجموعا 632 کلمه است که اسرار آن بعدا ذکر خواهد شد.

(18:25) ولبثوا فی کهفهم ثلث مائة سنین وازدادوا تسعا
(18:26)قل الله أعلم بما لبثوا له غیب السموت والأرض أبصر به وأسمع ما لهم من دونه من ولی ولا یشرک فی حکمه أحدا
(18:27)واتل ما أوحی إلیک من کتاب ربک لا مبدل لکلمته ولن تجد من دونه ملتحدا
(18:28)واصبر نفسک مع الذین یدعون ربهم بالغدوة والعشی یریدون وجهه ولا تعد عیناک عنهم ترید زینة الحیوة الدنیا ولا تطع من أغفلنا قلبه عن ذکرنا واتبع هویه وکان أمره فرطا
(18:29)وقل الحق من ربکم فمن شاء فلیؤمن ومن شاء فلیکفر إنا أعتدنا للظلمین نارا أحاط بهم سرادقها وإن یستغیثوا یغاثوا بماء کالمهل یشوی الوجوه بئس الشراب وساءت مرتفقا
(18:30)ان الذین ءامنوا وعملوا الصلحت إنا لا نضیع أجر من أحسن عملا
(18:31)اولئک لهم جنت عدن تجری من تحتهم الأنهر یحلون فیها من أساور من ذهب ویلبسون ثیابا خضرا من سندس وإستبرق متکءین فیها على الأرائک نعم الثواب وحسنت مرتفقا
(18:32)واضرب لهم مثلا رجلین جعلنا لأحدهما جنتین من أعنب وحففنهما بنخل وجعلنا بینهما زرعا
(18:33)کلتا الجنتین ءاتت أکلها ولم تظلم منه شیءا وفجرنا خللهما نهرا
(18:34)وکان له ثمر فقال لصحبه وهو یحاوره أنا أکثر منک مالا وأعز نفرا
(18:35)ودخل جنته وهو ظالم لنفسه قال ما أظن أن تبید هذه أبدا
(18:36)وما أظن الساعة قائمة ولئن رددت إلى ربی لأجدن خیرا منها منقلبا
(18:37)قال له صاحبه وهو یحاوره أکفرت بالذی خلقک من تراب ثم من نطفة ثم سویک رجلا
(18:38)لکنا هو الله ربی ولا أشرک بربی أحدا
(18:39)ولولا إذ دخلت جنتک قلت ما شاء الله لا قوة إلا بالله إن ترن أنا أقل منک مالا وولدا
(18:40)فعسى ربی أن یؤتین خیرا من جنتک ویرسل علیها حسبانا من السماء فتصبح صعیدا زلقا
(18:41)او یصبح ماؤها غورا فلن تستطیع له طلبا
(18:42)وأحیط بثمره فأصبح یقلب کفیه على ما أنفق فیها وهی خاویة على عروشها ویقول یلیتنی لم أشرک بربی أحدا
(18:43)ولم تکن له فئة ینصرونه من دون الله وما کان منتصرا
(18:44)هنالک الولیة لله الحق هو خیر ثوابا وخیر عقبا
(18:45)واضرب لهم مثل الحیوة الدنیا کماء أنزلنه من السماء فاختلط به نبات الأرض فأصبح هشیما تذروه الریح وکان الله على کل شیء مقتدرا
(18:46)المال والبنون زینة الحیوة الدنیا والبقیت الصلحت خیر عند ربک ثوابا وخیر أملا
(18:47)ویوم نسیر الجبال وترى الأرض بارزة وحشرنهم فلم نغادر منهم أحدا
(18:48)وعرضوا على ربک صفا لقد جئتمونا کما خلقنکم أول مرة بل زعمتم ألن نجعل لکم موعدا
(18:49)ووضع الکتب فترى المجرمین مشفقین مما فیه ویقولون یویلتنا مال هذا الکتب لا یغادر صغیرة ولا کبیرة إلا أحصیها ووجدوا ما عملوا حاضرا ولا یظلم ربک أحدا
(18:50)وإذ قلنا للملئکة اسجدوا لءادم فسجدوا إلا إبلیس کان من الجن ففسق عن أمر ربه أفتتخذونه وذریته أولیاء من دونی وهم لکم عدو بئس للظلمین بدلا
(18:51)ما أشهدتهم خلق السموت والأرض ولا خلق أنفسهم وما کنت متخذ المضلین عضدا
(18:52)ویوم یقول نادوا شرکاءی الذین زعمتم فدعوهم فلم یستجیبوا لهم وجعلنا بینهم موبقا
(18:53)ورءا المجرمون النار فظنوا أنهم مواقعوها ولم یجدوا عنها مصرفا
(18:54)ولقد صرفنا فی هذا القرءان للناس من کل مثل وکان الإنسن أکثر شیء جدلا
(18:55)وما منع الناس أن یؤمنوا إذ جاءهم الهدى ویستغفروا ربهم إلا أن تأتیهم سنة الأولین أو یأتیهم العذاب قبلا
(18:56)وما نرسل المرسلین إلا مبشرین ومنذرین ویجدل الذین کفروا بالبطل لیدحضوا به الحق واتخذوا ءایتی وما أنذروا هزوا
(18:57)ومن أظلم ممن ذکر بءایت ربه فأعرض عنها ونسی ما قدمت یداه إنا جعلنا على قلوبهم أکنة أن یفقهوه وفی ءاذانهم وقرا وإن تدعهم إلى الهدى فلن یهتدوا إذا أبدا
(18:58)وربک الغفور ذو الرحمة لو یؤاخذهم بما کسبوا لعجل لهم العذاب بل لهم موعد لن یجدوا من دونه موئلا
(18:59)وتلک القرى أهلکنهم لما ظلموا وجعلنا لمهلکهم موعدا
(18:60)وإذ قال موسى لفتیه لا أبرح حتى أبلغ مجمع البحرین أو أمضی حقبا
(18:61)فلما بلغا مجمع بینهما نسیا حوتهما فاتخذ سبیله فی البحر سربا
(18:62)فلما جاوزا قال لفتیه ءاتنا غداءنا لقد لقینا من سفرنا هذا نصبا
(18:63)قال أرءیت إذ أوینا إلى الصخرة فإنی نسیت الحوت وما أنسینیه إلا الشیطن أن أذکره واتخذ سبیله فی البحر عجبا
(18:64)قال ذلک ما کنا نبغ فارتدا على ءاثارهما قصصا

در این بخش از آیات سوره کهف که مجموعا 632 کلمه است خداوند به مسایل زیادی اشاره کرده است که بخش عمده آن اشاره دارد به قدرت نمایی های خداوند.
استفاده از اوصافی نذیر صفت مقتدر که خداوند در قرآن به ندرت از آن استفاده کرده است در این سوره  خود نمایی میکند. جمله لا حول ولا قوة الا بالله در یکی از آیات این قسمت درخشش ویژه ای دارد.
همینطور چند بار در این قسمت از کلماتی با ریشه (هدی) استفاده شده است که اسم حضرت مهدی را نیز ازین ریشه ریخته اند.

اشاره به وعده الهی و قیام ساعت موعود مطالب دیگر این قسمت است.

درآیه 59 میخوانیم:
(18:59)وتلک القرى أهلکنهم لما ظلموا وجعلنا لمهلکهم موعدا
 واین سرزمین ها را ازمیان بردیم ازآنرو که ظلم میکردند و برای هلاکت شان زمانی را معین کردیم.
این آیه که میتواند اشاره به از بین بردن اسرائیل در تاریخ معین باشد آیه 59 این سوره است و نیک روشن است که 59 مساویست با نام مبارک مهدی.
در آیه63 میخوانیم:
 (18:63)قال أرءیت إذ أوینا إلى الصخرة فإنی نسیت الحوت وما أنسینیه إلا الشیطن أن أذکره واتخذ سبیله فی البحر عجبا
در این آیه کلمه صخره بکار رفته است که اولا اشاره به صخره ایست در اورشلیم که مسجدالاقصی بر روی آن بنا شده است و ثانیا نشانگر ارتباط این سوره با سوره اسراء است.

بررسی مجموعه آیات قسمت چهارم سوره کهف.

قسمت بعدی این سوره از آیه 65 شروع میشود و تا آخر آیه 82 خاتمه می یابد. این مجموعه 237 کلمه است و حاوی داستان حضرت خضر و موسی است.

(18:65)فوجدا عبدا من عبادنا ءاتینه رحمة من عندنا وعلمنه من لدنا علما
(18:66)قال له موسى هل أتبعک على أن تعلمن مما علمت رشدا
(18:67)قال إنک لن تستطیع معی صبرا
(18:68)وکیف تصبر على ما لم تحط به خبرا
(18:69)قال ستجدنی إن شاء الله صابرا ولا أعصی لک أمرا
(18:70)قال فإن اتبعتنی فلا تسءلنی عن شیء حتى أحدث لک منه ذکرا
(18:71)فانطلقا حتى إذا رکبا فی السفینة خرقها قال أخرقتها لتغرق أهلها لقد جئت شیءا إمرا
(18:72)قال ألم أقل إنک لن تستطیع معی صبرا
(18:73)قال لا تؤاخذنی بما نسیت ولا ترهقنی من أمری عسرا
(18:74)فانطلقا حتى إذا لقیا غلما فقتله قال أقتلت نفسا زکیة بغیر نفس لقد جئت شیءا نکرا
(18:75)قال ألم أقل لک إنک لن تستطیع معی صبرا
(18:76)قال إن سألتک عن شیء بعدها فلا تصحبنی قد بلغت من لدنی عذرا
(18:77)فانطلقا حتى إذا أتیا أهل قریة استطعما أهلها فأبوا أن یضیفوهما فوجدا فیها جدارا یرید أن ینقض فأقامه قال لو شئت لتخذت علیه أجرا
(18:78)قال هذا فراق بینی وبینک سأنبئک بتأویل ما لم تستطع علیه صبرا
(18:79)اما السفینة فکانت لمسکین یعملون فی البحر فأردت أن أعیبها وکان وراءهم ملک یأخذ کل سفینة غصبا
(18:80)وأما الغلم فکان أبواه مؤمنین فخشینا أن یرهقهما طغینا وکفرا
(18:81)فأردنا أن یبدلهما ربهما خیرا منه زکوة وأقرب رحما
(18:82)وأما الجدار فکان لغلمین یتیمین فی المدینة وکان تحته کنز لهما وکان أبوهما صلحا فأراد ربک أن یبلغا أشدهما ویستخرجا کنزهما رحمة من ربک وما فعلته عن أمری ذلک تأویل ما لم تسطع علیه صبرا

اهم مطالب این قسمت ازین قرار است:
موسی به یکی از بندگان خدا که از علم لدنی برخوردار است و نامش هم مشخص نشده است میرسد و میخواهد با او همراهی کند. او در آغاز ابا میکند و میگوید ترا طاقت این همراهی نیست. با اسرار موسی او حاضر میشود با یک شرط اورا به همراهی خود بپذیرد. و آن اینکه هرچه میبیند اعتراض نکند تا خود او دلیل آنرا بیان کند. آنگاه حضرت خضر دست به سه عمل سوال بر انگیز میکند که در ظاهر توجیهی ندارند و او در هر سه مورد بر می آشوبد. بالاخره حضرت خضر پس از توجیه هرسه عمل از موسی برای همیشه جدا میشود.

مهمترین نکات این مجموعه از آیات ازینقرار است:
1.امکان عمر بسیار طولانی انسان با قدرت لایزال الهی
2.بالا بودن مرتبه و مقام علمی و عملی بنده ای از بندگان خدا نسبت به پیامبری از پیامبران اولوالعزم الهی.
3.لزوم اطاعت بی چون وچرا از بندگان صالح خدا.

بررسی آیات قسمت آخر سوره کهف

بخش آخر سوره کهف ازاول آیه 83 تا آخر سوره در آِیه 110 میباشد که مجموعا 323 کلمه است.
(18:83)ویسءلونک عن ذی القرنین قل سأتلوا علیکم منه ذکرا
(18:84)انا مکنا له فی الأرض وءاتینه من کل شیء سببا
(18:85)فأتبع سببا
(18:86)حتى إذا بلغ مغرب الشمس وجدها تغرب فی عین حمئة ووجد عندها قوما قلنا یذا القرنین إما أن تعذب وإما أن تتخذ فیهم حسنا
(18:87)قال أما من ظلم فسوف نعذبه ثم یرد إلى ربه فیعذبه عذابا نکرا
(18:88)وأما من ءامن وعمل صلحا فله جزاء الحسنى وسنقول له من أمرنا یسرا
(18:89)ثم أتبع سببا
(18:90)حتى إذا بلغ مطلع الشمس وجدها تطلع على قوم لم نجعل لهم من دونها سترا
(18:91)کذلک وقد أحطنا بما لدیه خبرا
(18:92)ثم أتبع سببا
(18:93)حتى إذا بلغ بین السدین وجد من دونهما قوما لا یکادون یفقهون قولا
(18:94)قالوا یذا القرنین إن یأجوج ومأجوج مفسدون فی الأرض فهل نجعل لک خرجا على أن تجعل بیننا وبینهم سدا
(18:95)قال ما مکنی فیه ربی خیر فأعینونی بقوة أجعل بینکم وبینهم ردما
(18:96)ءاتونی زبر الحدید حتى إذا ساوى بین الصدفین قال انفخوا حتى إذا جعله نارا قال ءاتونی أفرغ علیه قطرا
(18:97)فما اسطعوا أن یظهروه وما استطعوا له نقبا
(18:98)قال هذا رحمة من ربی فإذا جاء وعد ربی جعله دکاء وکان وعد ربی حقا
(18:99)وترکنا بعضهم یومئذ یموج فی بعض ونفخ فی الصور فجمعنهم جمعا
(18:100)وعرضنا جهنم یومئذ للکفرین عرضا
(18:101)الذین کانت أعینهم فی غطاء عن ذکری وکانوا لا یستطیعون سمعا
(18:102)افحسب الذین کفروا أن یتخذوا عبادی من دونی أولیاء إنا أعتدنا جهنم للکفرین نزلا
(18:103)قل هل ننبئکم بالأخسرین أعملا
(18:104)الذین ضل سعیهم فی الحیوة الدنیا وهم یحسبون أنهم یحسنون صنعا
(18:105)اولئک الذین کفروا بءایت ربهم ولقائه فحبطت أعملهم فلا نقیم لهم یوم القیمة وزنا
(18:106)ذلک جزاؤهم جهنم بما کفروا واتخذوا ءایتی ورسلی هزوا
(18:107)ان الذین ءامنوا وعملوا الصلحت کانت لهم جنت الفردوس نزلا
(18:108)خلدین فیها لا یبغون عنها حولا
(18:109)قل لو کان البحر مدادا لکلمت ربی لنفد البحر قبل أن تنفد کلمت ربی ولو جئنا بمثله مددا
(18:110)قل إنما أنا بشر مثلکم یوحى إلی أنما إلهکم إله وحد فمن کان یرجوا لقاء ربه فلیعمل عملا صلحا ولا یشرک بعبادة ربه أحدا
در این قسمت از سوره کهف خداوند به ذکر ذی القرنین میپردازد. و اینکه بر شرق و غرب زمین حکومت داشته است وآنکه اسباب این حکومت را خداوند فراهم کرده است . آنگاه به ذکر یأجوج و مأجوج پرداخته که در زمین فساد میکرده اند و ذی القرنین در میان آنان و مردم سد سدیدی ایجاد کرده است. آنگاه در آیه 97 به زمان فرارسیدن الهی اشاره میکند و بر حق بودن آن تأکید میورزد. سوره کهف با ذکر کلمات الهی و اهمیت عمل صالح وتحریم شرک پایان می یابد.

پس از این توضیح مختصر در مورد محتوای سوره کهف و قسمت بندی موضوعی آن وشناخت اعداد و ارقام آن برمیگردیم به اصل موضوع و کشف ارتباط سوره کهف با موضوع سوره اسرا و ذکر حضرت مهدی علیه السلام در آن .
 

 نوشته شده توسط مجید کمالو در یکشنبه 90/9/13 و ساعت 8:26 صبح | نظرات دیگران()